QUE É UN PLAN ESTRATÉXICO PARA UNHA CIDADE?

Para calquera cidade que nos imaxinemos, a pregunta que podemos facer aos seus cidadáns é cal é a cidade que realmente queren? Este é o problema que dende fai moitos anos trata de resolver a planificación urbana. Pero nas últimas décadas apareceu o concepto de planificación estratéxica, que supón un cambio radical na forma na que ata o momento se estivo a desenvolver o crecemento urbano.

Un plan estratéxico para un territorio o podemos definir como a transposición ao urbanismo dos criterios do mundo empresarial (operativización, obxectivos, deseño…) que a súa vez están inspirados na estratexia militar.

Vivimos nun mundo no que a competencia entre as cidades por cidadáns, turistas empresas… é cada vez maior. Polo tanto a planificación urbanística tradicional, que sempre vai detrás dos acontecementos, non ten sentido neste contexto. As cidades débense anticipar aos cambios no entorno se queren crecer e chegar a ocupar unha posición destacada nun determinado territorio. Ao mesmo tempo temos que ser conscientes de que actualmente as cidades teñen problemas que van máis ala dos problemas de espazo tradicionais (problemas sociais, económicos…).

Nesta novo contexto aparece o concepto de planificación estratexica, como un intento de chegar a un acordo entre todos os actores da cidade para planificar un crecemento equilibrado acorde non só co espazo físico senón coas relacción sociais existentes, co respeto ao medio natural, cos lazos economicos existentes… Para isto a planifcación debe nacer de todos os membros involucrados no crecemento da cidade e non só dos planificadores urbanos tradicionais, e dicir, das autoridades politicas de cada cidade. Por todo isto, a planificación estratexica supón entender o crecemento da cidade dunha maneira máis democrática e participativa, lonxe de intereses partidistas e electoralistas.

Historicamente a Planificación Estratéxica nace na cidade de París no 1971, sendo a década dos 80 o período de maior florecemento de este tipo de plans. En España a primeira cidade que presenta un plan estratéxico é Barcelona (1989) en vista a organización dos Xogos Olimpicos do 92.

Calquera plan estratéxico que atopemos tratará de dar resposta a 3 tipo de interrogantes:

• A crise da ciudade produtora (reconversión industrial, tercerización da economía…)
• O deterioro da calidade ambiental e da vida urbana
• A globalización da economía

Sexa cal sexa o tamaño da cidade ou territorio para o que esteamos elaborando un plan estratéxico a elaboración do mesmo supón un proceso de elaboración custoso e laborioso, xa que o plan debe nacer do acordo de todos os membros da cidade.

A pregunta que nos podemos facer é como se elabora un plan estratéxico? Esquematicamente podemos identificar as seguintes fases:

1. Antecedentes (Formulación do Plan): Esta fase supón un preacordo sobre obxectivos e finalidades perseguidos polos diferentes axentes implicados (asociacións de veciños, asociacións de comerciantes, empresarios, partidos politicos, ONG’s…). Isto supón a determinación dunha estrutura organizativa e de funcionamento previa.

2. Primeira fase (Diagnóstico): Esta fase consistiría na análise da situación de partida da cidade mediante un DAFO, ferramenta tomada prestada da ciencia empresarial.

3. Segunda fase (Estratexias): Establécense obxectivos xenerais para a cidade a medio e longo prazo para posteriormente definir as liñas estratéxicas e de actuación a seguir para alcanzar eses obxectivos

4. Terceira fase (Actuacións): Sería a fase de execución do plan propiamente dito. No seu transcurso hai facer labores de seguimento e avaliación.

As propostas dun plan estratéxico deben xirar en torno a tres eixes básicos:

• Geoestratéxico: Propostas que melloren a posición dunha cidade dentro dun territorio
• Rehabilitación da economia urbana: O obxetivo é e mellorar a competividade da cidade mediante o desenvolvemento daqueles sectores que supoñan un alto valor engadido, escasa contaminación e elevada cualificación humana
• Mellora da calidade de vida urbana
• Cidade como centro cultural, de ocio e turismo: Trata de explotar os recursos culturais, de ocio e turismo que poden facer competitiva a cidade.